Makro ray alternatifleri – Murat Yumurtacı

Makro fotoğraf çekimi için ekipman alışverişinde belki de en çok zorlanılan parça makro ray. Profesyonel çözümler çok pahalı, ucuz olanlar ise genellikle işe yaramaz çıkıyor. Böyle olunca, kolları sıvayan yetenekli arkadaşlardan çeşitli tasarımlar gelmeye başladı. Sağolsunlar bilgilerini paylaştılar, ben de buradan herkese ulaştırmaya çalışıyorum.

Bu sefer Murat Yumurtacı arkadaşımız hazırladığı iki farklı tür makro rayı test etmem için bana gönderdi. Ben de büyük bir zevkle incelemeleri yaptım. Fazla uzatmadan hemen konuya girelim.

Uzun makro ray

Teknik tabir ile buna “kaba ray” diyecektim ama kaba kelimesi özensiz gibi bir algı yarattığı için “uzun ray” dedim. Evet ilk rayımız oldukça uzun.

Makro çekimde konuya ve büyütme oranına göre farklı ihtiyaçlarımız var. Mesela yüksek büyütmeli bir sinek portresi çekerken obje çok küçük. Sedece birkaç milimetre derinlikte bir focus stacking çalışması yapıyoruz. Rayımız çok hassas olmalı. Kısa olması sorun değil. Hatta kısa olmalı, çünkü bu hassasiyette uzun mesafe kaydırma yapmak yorucu bir işlem. Mikrometreyi yüzlerce tur çevirmek gerekirdi. Newport raylar böyle: Hassas ve kısa.

Peki bir çiçek fotoğrafı çekiyorsak, mesela bir gül? Ya da reklam çekimi yaptığımız küçük bir obje? 10cm derinlik için sadece 2.5cm hareket edebilen Newport 423 hiç bir işe yaramaz!

Böyle büyük objeleri kadraja almak için düşük büyütmeler gerekiyor. Fotoğraftaki net alan derinliğimiz genişliyor. Ama çalışma derinliğimiz artıyor. Yani kaba (geniş adımlı) hareket edebilen ve uzun mesafe gidebilen bir raya ihtiyaç var.

Murat’ın uzun rayında kullanılan çark sistemi ile bir turda 2cm mesafe yol alıyoruz. Ama bu bir turu istersek küçük küçük çevirerek 50 adımda yürütebiliyoruz. Geniş çark ve uzun tutma kolu bu esnekliği sağlıyor. Bir özelliğimiz daha var ki o da rayın üzerine bağladığımız gövdeyi sağa sola kaydırma imkanı sağlayan yatay ray sistemi. Ben bunu kullanma ihtiyacı hissetmedim. Yanal kaydırma tekniğine alışık değilim, kullanmıyorum. Ama böyle bir imkan sağlaması oldukça güzel. Kadrajı ayarlamada, hatta panoramik makro çekimlerinde kullanılabilir.

Gövde ve lens sistemini üzerine bağladığımızda uzun ray gerçekten göze hoş geliyor. Adeta bir makineli tüfek gibi.

Uzun ray ile iki çalışma yaptım. Bunlardan ilki 3cm büyüklüğünde, olgunlaşmaya çalışan bir çilek. Diğeri ise rayın sınırlarını belirlemeye yönelik bir sinek. Sinek derken portre değil tabi, amaca uygun şekilde tam gövde kadrajı çalışması.

Çilek fotoğrafı 70 çekimden oluşuyor. 3cm büyüklüğünde bir obje için gereğinden hassas bir adımlama yapıldı. Uzun rayda bu tarz çalışmalar yapmak çok kolay. Büyütme az olduğu için diyaframı kısarak adım sayısını biraz daha azaltmak mümkün.

Bu sinek ise 47 fotoğraftan oluşuyor. 0.6cm derinlik için 47 adım bu büyütmede fazlasıyla yeterli bir hassasiyeti ortaya koyuyor. Uzun ray ile tam gövde böcek fotoğraflarını zorlanmadan çekebiliyoruz.

Hassas makro ray

İkinci rayımız daha ince işler için imal edilmiş. Boyut olarak daha küçük. Adımlama ise hassas ve yumuşak. Uzun ray ile kıyaslandığında ilk farkettiğimiz şey bu yumuşak hareket.

Hassas derken şimdilik Newport ile kıyaslanabilecek bir seviyede değil elbette ama genel makro ihtiyacının %80’ini karşılayacak durumda. Yani 4X büyütmeye kadar rahatlıkla çalışılabilir. Diyaframı biraz kısıp alan derinliğini arttırarak daha yüksek büyütmelere de çıkabilirsiniz tabi. Ben genel kalite standardını bozmayacak şekilde çok keskin sonuç alabileceğiniz diyafram değerleri için konuşuyorum.

Hareket iki dereceli bir çark ile yönetiliyor. Çarkın geniş parçasını çevirdiğimizde biraz daha hızlı hareket sağlanırken dıştaki küçük parça ile daha hassas bir hareket sağlanıyor. Bunu yandaki videoda görebilirsiniz.

Fakat Newport’tan üstün olan tarafı yine kaydırma mesafesi olarak ortaya çıkıyor. Murat her iki rayda da mesafe konusunda cömert davranmış. Çalışırken Newport ile zorluk çektiğim kelebek, yusufçuk gibi “derin” böceklerde başarıyla kullanılabilecek bir çözüm ortaya çıkmış.

Farklı büyütmelerde kullanmak üzere kaba ve hassas ray sistemlerine birlikte ihtiyacımız var.

Bu rayın bir avantajı da taşınabilir olması. Küçük boyutları ve görece hafif olması bu ürünü çantamıza atıp istediğimiz yere götürme imkanı sağlıyor. Stabilite açısından rayın ağır olması tercih edilebilir belki ama bence doğru çözüm rayı sağlam, titreşimsiz bir ortam üzerine sabitleyerek kullanmak. Bu anlamda hafif olması hala bir avantaj olarak değerlendirilmeli.

Lensler ile birlikte gövdeyi ray üzerine koyduğumuzda yine şık bir görüntü ortaya çıkıyor.

İkinci ray ile büyük obje testini yapmadım. Çok başarılı olacağına dair kuşkum yok. Doğrudan sinek üzerinde çekime geçtim. Bu sefer uzun raydan farklı olarak yüksek bir büyütme seviyesinde çekim yaparak rayı zorlamak istedim. Lomo 3.7X mikroskop lensi kullandım. Mikroskop lenslerinde alan derinliği çok az biliyorsunuz. Ray gerçekten hassas çalışabilmeli. Adım mesafesi çok az olacak. Lomo 3.7X ile Newport kullandığım zaman adım boyu olarak 25 mikron seçiyorum. Bu tarz çekimlerde körük rayı ile başarısız olduğumu biliyorum. Körük rayı istenen hassasiyette olmayınca çekilen fotoğrafta net olmayan şeritler ortaya çıkıyor. Bakalım rayımız testi geçebilecek mi?

Fotoğraf 42 çekimden oluşuyor. Mikroskop lensi kullanıldığı için alan derinliği çok sığ. Rayın sınırını zorladık. Buna rağmen ray görevini yaptı. Fotoğrafta netlik içerisinde bulanık şeritler göze çarpmıyor.

Sonuç

Testler sonrasında bir kez daha Murat Yumurtacı’yı tebrik ediyorum ve paylaşımı için teşekkür ediyorum. Çok güzel ürünler ortaya çıkarmış. Daha iyilerinin de geleceğini biliyorum. Şu anda otomatik bir ray sistemi üzerinde çalışıyor.

Amaç daha iyiye ulaşmak olduğu için geliştirilebilecek noktaları konuştuk. Testin amacı da buydu. Her iki ürün için küçük eklentiler yapılarak ergonomi ve performans arttırılabilir. Hatta bunları çoktan eklemiş bile olabilir 🙂

Uzun makro ray için

• Metal zeminin altına kaymaz plastik yüzey eklenebilir. Aynı zamanda titreşim engellemeye katkısı olur.
• 1 turda 2cm yerine 1 turda 1cm gidecek şekilde hassasiyet arttırılabilir. O zaman daha yüksek büyütmelere de çıkabilen daha geniş kullanımlı bir çözüm olur.

Kısa makro ray için

• (Aynı şekilde) Metal zeminin altına kaymaz plastik yüzey eklenebilir.
• Ağır kameralar ile kullanırken rayda sarkma olmasını engellemek için ray demirlerini önden destekleyecek sütun şeklinde yapı eklenebilir.
• Hassas kaydırma tekerleği biraz küçük. Daha büyük bir tekerlek ile daha küçük açılarda döndürme, yani hassasiyeti arttırma imkanı sağlanabilir.

Murat’a ulaşmak veya takip etmek için Facebook üzerinde kurmuş olduğu Makro Çekim Ekipmanları sayfasını kullanabilirsiniz.