Makro ray tasarımları ardı ardına geliyor. Sitede sadece bu konu için bir kategori açmak gerekebilir. Tasarımlarını paylaşan arkadaşlara teşekkür ederim.
Bugünkü paylaşım Alper Hayreter arkadaşımızdan geliyor. Sözü ona bırakıyorum:
Herkese merhaba,
Makro fotoğraflara ilgim artınca Güray arkadaşımızın Makro Dünyası isimli web sitesinde makro fotoğraflar ve makro fotoğrafçılığı hakkında güzel bilgilere ve örneklere rastladım. Odak istifleme (focus stacking) yöntemi ile konu mankeninin farklı odak bölgelerinde yüzlerce fotoğrafını çekip Photoshop gibi programlar yardımı ile de üst üste istifliyip odak harmanlayarak (focus blending) nefis eserler ortaya çıkarmak mümkün.
Bu iki aşamalı işlemin odak harmanlama kısmı bilgisayar tarafından yapılacağı için bizim adımıza bir zorluk teşkil etmez, ancak odak istifleme kısmı kullanılan ekipmanlar ve hassas çalışma koşulları açısından oldukça zahmetli bir süreçtir. Bu sürecin en önemli teknik ekipmanı doğrusal kaydırma sağlayan hassas makro raylardır (linear stage). Bu cihazların orjinalleri 200$, Çin malı muadilleri ise 100$ civarında ebay’de bulunabilmektedir. Ancak “kendin yap” felsefesini benimsemiş biri olarak, Hakan Uğurlu arkadaşımızın tasarımını da örnek alarak kendim imal ettiğim hassas makro ray’ın yapım aşaması ve fotoğraflarını paylaşmak istedim.
Kullanılan Malzemeler
- 10mm kalınlığında pleksiglaslar (pleksiburada.com adresinden lazer kesim sipariş)
- 1 adet 70mm x 95mm (alt)
- 1 adet 70mm x 70mm (üst)
- 2 adet 30mm x 95mm (yanlar)
- 1 adet 30mm x 90mm (arka)
- 2 adet 95mm NB çelik ray (ebay)
- 2 adet SEBS9B NB araba (ebay)
- 2 adet 5mm x 30mm x 0.60mm çekme yayı (bauhaus)
- 1 adet 0-25mm aralıklı 0.01mm (10 mikron) hassasiyetli mikrometre (ebay)
- 1 adet 4mm x 8mm x 63mm alüminyum bar
- yeterli sayıda metrik 3 (M3) vida, pul ve somunlar
Adım adım yapılış
- Tasarladığım cihaz yaklaşık olarak 30mm x 90mm x 105mm boyutlarında, ve temel olarak alt tabana montelenmiş bir çift ray üzerinde bilyalı arabalar yardımıyla rahatça kayan bir üst tabandan oluşmaktadır. Pleksiglas sert, sağlam, ve hafif olması sebebiyle tercih edilen malzemedir. Kolaylık sağlaması ve estetik oluşu sebebiyle ben şeffaf pleksiglas tercih ettim. İlk etapta 2 adet 95mm’lik çelik rayı gerekli ölçüleri alarak alt taban üzerine sabitledim. Pleksi üzerine delik açarken hassas ölçümleri korumak için sütunlu matkap tezgahı kullandım. Rayları sabitledikten sonra herbirinin üzerine 2 adet SEBS9B araba yerleştirdim.
- Üst tabanı arabalar üzerine sabitlerken pleksilerin şeffaf olması önemli ölçüde avantaj sağladı. Ön, arka, ve yan pleksileri işkenceler yardımıyla geçici olarak yerleştirdikten sonra arabalar üzerindeki vida yuvaları için üst taban üzerinde ölçüleri aldım ve matkap tezgahı ile 3mm’lik delikler açtım. Vida başlarını pleksi içine gömmek için de 6mm çaplı havşa yuvaları açtım. Alyen vidalar ile üst tabanı arabalar üzerine yerleştirdim.
- Her ne kadar ölçme, kesme ve delme işlemlerinde hassas olsam da bir CNC olmadığım için hata payları işe başladığım tasarım üzerinde ufak tefek değişiklikler yapmama sebep oldu. Dört arabalı ray sisteminden iki arabayı çıkararak hem ağırlığı azalttım hemde üst tabanın raylar üzerinde daha rahat kaymasını sağladım. İlk aşamada 3 adet çekme yayı kullanmayı planlamıştım, ancak yayların sertliğini gözönünde bulundurarak önce 2 tanesi ile denemeye karar verdim. Üst tabana, her iki yanına yakın birer bağlantı delikleri açtım. Yayların bir ucunu bu deliklere geçirdiğim vidalara diğer uçlarını da arka pleksiye saplayacağım pinlere geçirmeyi planladım. Buradaki önemli nokta üst taban en gerideyken yaylarda boşluk kalmaması. Bu sebeple yayların bağlantı delikleri ile arka pleksi arasındaki uzaklık yayların serbest uzunluğundan birkaç milimetre fazla olmalıdır.
- Sonraki aşama arka plekside yayların sabitlenme yuvalarını ve sağ yan plekside mikrometrenin bağlantı yuvası ve üst tabana sabitlenecek alüminyum ittirme barı için hareket kanalı açmak. Mikrometreyi, yarım yay şeklindeki başını çıkarabileceğimi düşünerek ebay’den satın aldım (aynı fiyata İstanbul/Karaköyde de buldum). Mikrometre elime geçtiğinde yarım yay döküm başa saplanmış olduğu için ayırmam mümkün olmadı. Ancak döküm yarım yayı demir testeresiyle dibinden keserek ayırdım ve kilit mekanizmasını çıkararak onun yerine 4mm çapında bir bağlantı vidası sapladım.
- Daha sonra arabalar için açtığım deliklerden iki tanesini alüminyum ittirme barı için kullanmaya karar verdim. Alüminyum bar üzerinde iki adet bağlantı yuvası açtım ve M3 vidalar için kılavuz çektim. Bu aşamada Hakan Uğurlu arkadaşımızın bir tavsiyesini hatırladım. Aldığım mikrometrenin ucu düz, hareket ederken dayandığı yüzeyde düz olacağından dönerken sekiz çizme ve sürtünme dolayısıyla zorlanma ihtimali yüksek. Bu zorluğu gidermek adına alüminyum barın ucuna 2mm çapında kısa bir yuva açtım ve içine ucu sivri ince bir pin sabitledim (aslında 2mm çaplı demir bilya kullanmayı planlamıştım ancak gün içinde demir bilya bulamayınca pin kullanmaya karar verdim). Dolayısıyla mikrometre hareket ederken ucu ince pin üzerinde döneceginden sekiz çizmesi sorun olmayacak ve temas yüzeyi tek bir noktaya indiği için sürtünme minimuma inecek. İttirme barını planladığım yere üst tabanın üzerinden geçici olarak sabitleyerek sağ yan pleksi üzerinde yaklaşık 25mm lik hareket kanalı çizdim. Pleksi üzerinde bir hareket kanalı açmak el matkabı ile pek mümkün değil, bu sebeple okulun makina atölyesindeki CNC tezgahını kullanmak zorunda kaldım. Kanalın biraz arkasına mikrometrenin bağlantı yuvasını ve arka pleksi üzerinde yay pinlerinin saplanma yuvalarını da açtıktan sonra son işimiz tüm parçaları birleştirmek oluyor.
- Pleksileri birleştirme işlemi için kullanılan yöntem kloroform ile kaynatma yöntemidir. Bu yöntem bir yapıştırma işlemi değil, kimyasal çözme ve kaynaştırma işlemidir. İşkenceler yardımıyla ilk olarak yan yüzeyleri alt tabanın yanlarına sabitledikten sonra şırınga yardımıyla ince kloroformu iki pleksinin birbirilerine değdiği yüzeylerin kenarlarından enjekte ederek kaynaşmaları için 3-5 dk bekledim. Daha sonra aynı işlemi arka pleksi için de uygulayarak cihazın pleksi işini bitirdim. Son olarak çekme yaylarını arka pleksi üzerinde açtığım deliklerden çekerek sabitleme pinlerini sapladım, alüminyum ittirme barını üst tabanın alt yüzeyinden sabitledim, ve mikrometreyi yuvasına vidalayarak yapım aşamasını sonlandırdım.
Alper’e ulaşmak isteyenler aşağıdaki linkleri kullanabilirler:
Email: [email protected]
500px adresi: https://500px.com/alperhayreter Viewbug adresi: http://www.viewbug.com/member/hayreter
3 yorumlar
Merhaba. Hocam çok güzel bir tasarım ve çok ince bir işçilik sergilemişsiniz tebrik ederim elinize sağlık. Ben daha bir kaç gün önce yeni bir tasarım yapmama rağmen (Güray hocam müsait olduğunda yayınlayacak) sizin tasarımı çok beğendim. Aslında tasarımda kullandığınız o raylı sistemler çok ilgimi çekti. Bu boyutlarda satıldığını bilsem kesin bunlardan alırdım:) Ben TR de bunları araştırdım fakat dolar bazında çok yüksek fiyatlar çektiler. Sanırım benim sorduklarım sanayi tipi daha büyük parçalardı. Şimdi bir kaç sorum olacak.
1. Ürünleri satın aldığınız linkleri paylaşabilir misiniz? (verdiğiniz isimlerde ben ebay de bulamadım.
2. Mikro metreyi neden ebay den almışken benim kullandığım tipte bir model tercih etmediniz? Yandan yapılan bir itme kuvveti sağdan sola doğru bir kasma yapmaz mı? Merkezden yapılan bir itme kuvveti yükü eşit dağıtırdı diye düşünüyorum.
3. Hiç hassas çekim yapmayı denediniz mi? Sonuçlar nasıl? Çok hassas çekimlerde görüntünün objeden sapması gibi bir sorun var mı?
4. Şeffaf pleksi tam anlamıyla süper bir fikir olmuş. 🙂
5. Toplam maliyet nedir? Özellikle şu raylı arabalı sistemler ne kadar tuttu?
Merhaba Hakan,
rayli arabalarin ebay linki:
http://www.ebay.com/itm/191275288926?_trksid=p2060353.m1438.l2649&ssPageName=STRK%3AMEBIDX%3AIT
Bu siparisi vermeden once Istanbul/Karakoy’de iyi bir arastirma yaptim. Bulabildigim en ucuz fiyat 160TL civarinda (tek ray + tek araba ustelik bunlarin iki kati uzunlukta 66mm).
Bu rayli arabalar cok ufak demir bilyalar ile hareket ediyor, o kadar hassaslar ki arabalari raylardan cikardiktan sonra tekrar takmak icin baya ugras vermeniz gerekiyor, cunku minik bilyalar etrafa sacilip sicrayip duruyorlar 🙂 Eger daha cok surtunme bazli bir dogrusal hareket dusunursek evet dedigin gibi yandan ittirmek bir kasilmaya sebep olabilirdi, ancak bu rayli sistemlerde arabalar minik bilyalar uzerinde hareket ettiginden surtunme degil yuvarlanma bazli bir hareket soz konusu, dolayisiyla yandan ittirmenin bir kasilma sorunu olmuyor. Mikrometre alirken acikcasi cok arastirmadim, genel olarak baktigimda bu tip mikrometreler vardi, siparis verdim gectim. Aslinda dedigim gibi yarim ay basligi cikarabilirim diye dusunuyordum, ancak cikaramamam da bir ise yaradi diyebilirim.
Henuz bir quick release clamp’im olmadigi icin makinami ray uzerine sabitleyecek bir duzenegim yok. Fakat yinede ilk deneme olarak makinami ray uzerine birakarak bir kac cekim yapip kadrajda kayma oluyormu diye denedim. Sonuc gayet pozitif, yani ben kadrajda bir kayma goremedim. Bu haliyle bile oldukca umut verici diyebilirim.
Toplam maliyetim:
raylar ve arabalar: 35$
mikrometre: 9$
pleksiler+vidalar,somunlar,pullar+cekme yaylari ~10$
toplamda yaklasik olarak 55$ harcadim sanirim.
Fiyat çok uçuk değil. Özellikle o arabalı sistem farklı projeler içinde kullanılabilir. Umarım en kısa zamanda çekimler yapıp bizimle paylaşabilirsin. Tekrar ellerine sağlık.