Tamron 90mm lensim ile makro dünyasının kapılarını araladıktan sonra uzun bir zaman günlük kullanımda flaş hiç aklıma gelmedi. Doğal ışığı yakalamak, gerekirse uzun pozlama yapmak gereği konusunda ısrar ediyordum. Flaştan inatla kaçınıyordum. Olur olmaz her yerde flaş ile manzara çekenlerle dalga geçiyordum. Gece vakti karanlık İstanbul Boğazı manzarasını flaş ile fotoğraflayan insanlara “Demek karşı kıyıyı flaşla aydınlatacaklar!” gülüyordum.
Makro çekimlerimi yaparken 1.5 yıl boyunca başka bir ihtiyacım olduğunu düşünmedim. Tamron 90mm dışında bir lens de pek kullanmadım. Işığa çok sıkışınca ISO 1600’e alıyor, pozlama süresini de biraz uzatıyordum. Titreşim yüzünden görüntü bulanık çıkmasın diye çekimleri düşük büyütmede yapıyordum.
Flaş kullanmadan, elde çekim makro fotoğraflar. Yüksek ISO yüzünden yoğun gren (kumlanma) var ve koyu gölgeler detayları örtmüş.
İnsanın elinde ne varsa onunla bir şeyler yapmaya çalışması keyifli belki ama bu tatmin duygusu bir başkasının aynı ekipman ile daha iyisini yaptığını görünce yerini hüsrana bırakıyor.
İnternette dolaşırken görüyordum. Bu pırıl pırıl fotoğrafları nasıl elde ediyorlardı? Aynı makina, aynı lens… Ama daha iyi bakınca küçük bir yardımcı olduğunu farkettim: Flaş!
Hangi flaş tercih edilmeli?
Biraz daha okuyup inceledikçe flaşın makroda vazgeçilmez bir ihtiyaç olduğunu düşünmeye başladım. Yapmam gereken ilk şey bir flaş edinmekti.
Makro için kullanılan ring tipi flaşlar oldukça pahalıydı. Kısa bir araştırmadan sonra fazla masrafa girmeden Çin malı Yongnuo YN-560 II model bir flaş edinmeye karar verdim. Canon Speedlite 560 taklidi olan bu alet işini iyi yapan bir şeye benziyordu.
Daha özgür kalabilmek için kablosuz bağlantı ile kullanmaya karar verdim. PT-16 standardında (genellikle sadece flaşın ateşlenmesini sağlayan, TTL veya HSS gibi gelişmiş özellikler sunmayan basit bir tetikleme protokolü) alıcı-verici parçaları da siparişe ekledim.
Yukarıdaki kablosuz tetikleyici iki parçadan oluşuyor. Soldaki gövde üzerine takılıyor, sağdaki de flaşın altına geliyor. İletişim kablosuz olarak gerçekleşiyor.
Flaş öncesinde tüm makro çekimlerimi ışığın parlak olduğu saatlerde yapmaya çalışıyordum. Ama bu sıcak saatlerde hem başıma güneş geçiyor, hem de böcekler en hareketli zamanlarını yaşadıkları için bir kovalamaca yaşanıyordu. Fotoğrafı çektiğimde parlak güneş ışığı böcekler üzerinde istenmeyen renkli yansımalara yol açıyor, çekimde en küçük bir titreşim bile bu yansıma yüzünden parlak izler oluşturuyordu. Her seferde elim farklı titrediği için böcek üzerindeki güneş yansımaları her fotoğrafta şekli farklı olan dizi dizi tuhaf çizgiler oluşturuyordu. Akşama doğru güneş çekilirken ortalık duruluyor, yusufçuklar yapraklarda sakince dinlenirken ben fotoğraf çekmeyi aklıma bile getiremiyordum.
Tepe flaşı ve ev yapımı difüzör
Flaş siparişim Çin’den gelene kadar 1 aya yakın beklemem gerekiyordu. Bu arada tepe flaşı ile neler yapabileceğimi merak ettim. Basitçe ışığı lensimin önüne düşürmem gerekiyordu. Kartondan bir rulo yapıp içini alüminyum folyo ile kapladım. Silindir şeklindeki icadımın arka tarafına tepe flaş açıldıktan sonra içine girebilsin diye bir delik açtım. Dahili flaşı bu delikten içeriye sokup ruloyu lensin üzerine uzattım. Ön tarafına da örtü gibi bir peçete yerleştirip paket lastiği ile lensime sabitledim. Işık tüpün içinden yansıya yansıya gelecek, bu peçeteye çarpacaktı. Flaş ışığının lamba gibi aydınlattığı peçete ise difüzör görevi görerek lensin hemen önündeki böceği aydınlatacaktı.
Bu komik ve kaba görünümlü düzeneğin yukarıda görünen ilk halini yaptığımda akşam saatleriydi, hava kararmaya başlamıştı. Hemen test çekimleri için bahçeye çıktım. Sonuçlar mükemmel olmasa da aradığımı bulmuştum, loş ışığa rağmen titreşimsiz çekim yapabilmek çok heyecan vericiydi. YN-560 II flaşım gelene kadar bu ev yapımı difüzörler ile çok sayıda deneme yaptım. Flaşın gücünü ayarlamak zordu. Bazen ışığı lensin içine düşürüp sisli fotoğraflar elde ettim, bazen de obje üzerinde sert parlamalara yol açtım. Ama genellikle koyu gölgeleri yok ediyor, aydınlık ve güzel renkler alabiliyordum.
Ev yapımı difüzör ile dahili flaşlı makro çekimleri
Kurcaladıkça iyiye gidiyordu ama bir noktayı aşmak gerekiyordu. Akşam olunca vizörden böceği göremiyordum!
Led fener
Göremediğim objeye odaklamayı da yapamıyordum. Odaklama için yardımcı bir ışık kaynağına ihtiyacım vardı. Tekrar biraz araştırma sonucu lens önüne takılan led aydınlatmalar buldum. Bunlar aslında flaş niyetine yapılmış ürünler ama ışık gücünde yetersiz kalıyorlar ve renklerde doğallığı bozuyorlar. Sürekli yandıkları için en kısık ayarda fener gibi kullanmak niyetiyle bir tane sipariş ettim.
Flaş, kablosuz bağlantı adaptörü, led halka fener, hepsi geldi. O tarihi not almam lazım. Flaş ile birlikte harddiskimdeki makro fotoğraf sayısında patlama yaşandı. Bunu kendimde makro’da 2. adım olarak tanımlıyorum. (İlk adım 1:1 makro lens idi)
Flaşım manual olduğu için hangi durumda hangi güçle kullanacağımı, kablosuz iletişimin getirdiği gecikmelerin fotoğrafa kötü etkilerini nasıl engelleyeceğimi kısa sürede öğrendim. Ve de dolu tutmam gereken 4 AA, 2 AAA ve 1 tane 23A(12V) pil daha olduğunu!
Difüzör ve Flaş tetikleyici
Yukarıdaki fotoğrafta flaşın önünde küçük bir difüzör görüyorsunuz. Flaş ışığını her zaman bu şekilde dağıtmak ve yumuşatmak gerekiyor. Aksi halde çok sert yansımalar oluşur. Renk ve detayı alamayız. Bu difüzörler farklı boylarda oluyor. Büyük olanlar büyük objelerde iyi sonuç veriyor. Ben küçüğünden kullandım. Böylece çalıların arasına daha rahat sokabildim.
Kablosuz tetikleyicilerde bir süre sonra çok sıkıntı çekmeye başladım. Hem gövde hem flaş tarafında ayrı ayrı bulunan pillerin zayıflaması, bitmesi tatsız deneyimler yaşattı. Bunun dışında flaşın bazen hiç patlamaması, bazen de gecikme yapması sonucu karanlık çıkan fotoğraflar canımı sıkmaya başladı. Bu yüzden yeni bir kablolu tetikleyici aldım.
Yukarıdaki fotoğrafta görülen bu kablo ile çok rahat ettim. Çok uzayabilen esnek yapısı ve sinyali her zaman hatasız ve anında iletmesi sayesinde çekimlerden daha mutlu döndüm. Kablosuzu ise çeşitli stüdyo çekimlerinde, özellikle portrede kullanmaya devam ediyorum. Fakat siz makro için flaş kullanacaksanız kablolu tetikleyicilerden alın.
Kullanım deneyimi
İster güneşin altında olsun, ister koyu gölgede; gece gündüz her makro çekiminde flaşı kullanmaya başladım. Düşük bir ISO değerinde çalışıp parlak renkler almak böylece mümkün hale gelmişti. Çok hızlı yanıp sönen flaş ışığı zamanı donduruyordu. Titreşim/bulanıklık sorunu çözülmüştü.
Birkaç kez gece çekimine de çıktım. Led fenerim fonksiyon olarak istediğim şeyi sağladı, önümü görüyor, odaklamayı yapabiliyordum. Ama 4 tane kalem pili ile lensin önüne hatırı sayılır bir ağırlık ekliyordu. Bu durum uzun lenslerde oldukça sıkıcı bir hal alıyor. Lensin bayonet tarafına da bayağı bir yük biniyordu. Harici flaşı da eklersek elde çekimi zorlaştıran, bilekleri yoran bir ağırlık oluşuyordu. Lensin ağzını çok geniş bir hale getirdiği için yaprakların, dalların aralarına giremiyordum. Sonuç olarak çok kullanamadım ama aldığıma da pişman olmadım.
Bu yazı için flaşlı ve flaşsız örnekler ararken bir sürpriz ile karşılaştım. Geçenlerde çok farklı ve etkileyici bir peygamberdevesine rastlayıp bol bol fotoğraflamıştım. Birkaç arkadaş ile bu türü (Empusa Pennata) ilk kez gördüğümüzü konuşmuştuk… Meğer ilk değilmiş. 2 yıl önce aynı türü farklı bir yerde fotoğraflamışım. Ama elimde flaş olmayan bir dönemde, ışık ve gölgenin birbirine karıştığı bir kompozisyon oluştuğu için fotoğrafa dönüp bakmamışım bile. Daha yakından detay çekimleri yapmak da aklıma gelmemiş. Az rastlanan bir fırsatı kaçırdığımın farkına varmamışım. Flaş bu derece önemliymiş.
Sonraları tekrar doğal aydınlanmaya başladım. Ama daha ileri teknikler kullanarak… Doğal ışık konusunda sitede birçok yazı bulabilirsiniz. Başlıcaları şöyle:
Açık haba – doğal ışık – uygulamalı makro
Serina havada doğal ışık ve focus stacking
Uzun süredir flaş kullanmıyorum. Ama makro çekim yapacak herkese ilk tavsiyem flaş edinmeleri olacaktır.
