Makro fotoğrafla ilgileniyorsunuz, değişik birşeyler denemek istiyorsunuz…

Çekmecenizde çeşitli odak uzunluğunda lensler yatıyor: 200mm, 135mm, 90, 50, 35 vs. Ya da hiç olmazsa bir kısa/orta tele bir de standart lens var diyelim.

1:1 makro lensiniz yoksa, ya da 1X üzeri yüksek büyütmeli fotoğraflar çekmek istiyorsanız tüp, körük, ters lens gibi yöntemleri düşünebilirsiniz. Ama bunu sıfıra yakın yatırım ile yapmak istiyorsanız çift lens kullanımı’nı denemeden geçmeyin. Tuhaf görünümlü bu bağlantı tekniği ile şaşırtıcı  sonuçlar almak mümkün.

İhtiyacımız olan tek şey lens üzerine ters lens bağlantı için kullanılan filtreden filtreye bağlantı sağlayan bir adaptör bileziği. Bunu birkaç dolar fiyatla eBay üzerinden bulmak mümkün.

Step-up Step-down filtre çapı dönüştürme adaptörü

 Yine hem bu teknikle ilgili, hem de ileriye dönük bir yatırım olarak step-up, step-down filtre çapı değiştirme setlerinden edinmek fena bir fikir olmaz. Bunlar tek tek satıldığı gibi farklı kapsamda setler halinde de bulunabiliyor. Geniş bir set şeklinde alırsak çok daha makul bir fiyat ödüyoruz. Örneğin elimdeki set 16 parçadan oluşuyor ve hem filtre çapı büyütme hem de filtre çapı küçültme işlevine sahip.

Filtreden filtreye adaptör olarak ise elimde sadece bir tane 49mm-55mm arası bağlantı sağlayanlardan var. Tamron 90mm üzerine 50mm veya 28mm gibi çok kullanılan Pentax lenslerini birbirine bağlamak için bu değerleri seçmiştim. O lenslerin filtre çapı da tahmin ettiğiniz gibi 49mm.

Farklı lensleri bağlamak istersem her bir lens için ayrı adaptör edinmek yerine fiyatları daha da ucuz olan filtre çapı dönüştürme halkaları sayesinde çapları farklı tüm lensleri 49-55 değerlerine getirip bu tek adaptör ile birbirine bağlayabiliyorum.

Bu setler başka işlerinize de yarayacak. Örneğin çapraz polarizasyon tekniğini uygularken de tek bir polarize filtreyi tüm lenslerimizde kullanabilmek için filtre çapı dönüştürücülere ihtiyacımız olacak. Çapraz polarizasyon konulu yazı için şu linki izleyebilirsiniz: http://makrodunyasi.com/cross-ters-polarize-filtre-teknigi-ile-makro-fotograf/

Hangi objektif daha uygun

Uygulama için iki tane lens seçmemiz gerek. Hangi ikisinin uygun olduğunu belirlerken birkaç şeyi düşünmemiz gerek.

Keskinlik

Çift lens kullandığımız için normalin iki katı fazla miktarda cam kullanıyoruz. Bu durum her katmanın keskinlik ve ışık geçirgenliğinden birşeyler çalacağını ifade ediyor. Ama gözünüz korkmasın. Sadece lens yelpazeniz geniş ise içlerinden keskin lensleri seçin. Zoom lens yerine sabit prime lens kullanmak genelde daha iyi sonuç verir.

Uzunluk – Büyütme

Lenslerin mm değerlerinin birbirine oranı önemli. Bu oran büyütmeyi belirleyecek. Hesabı kabaca şöyle. Uzun lensin tek başına verdiği büyütme değerine iki lensin birbirine oranını ekliyoruz.

Yani 100mm’lik 1:1 makro lensimiz varsa bununla tek başına 1X büyütme elde ediyoruz. Önüne ters 50mm taktığımızda 100/50=2X fazladan büyütmemiz olacak. Toplamda 3X elde edeceğiz.

Diyafram

Öne bağladığımız ters lensin diyafram değeri en açık konumda bulunmalı. Diyafram açıklığı geniş, diğer bir deyişle hızlı bir lens olması gerekiyor. Yoksa yüksek oranda köşe kararması (vignetting) ile karşılaşabiliriz. Full-frame gövde kullanıyorsanız köşe kararması daha çabuk kendini gösterecektir.

Öndeki lens en açık diyaframdayken bile köşe kararması oluşuyorsa  birkaç şey yapabiliriz

• Arkadaki tele lensi daha düşük mm değerli bir lens ile değiştirebiliriz.
• Öndeki lensi daha açık diyaframlı bir lens ile değiştirebiliriz.
• Öndeki lensi daha yüksek mm değerli bir lens ile değiştirebiliriz.
• Arkadaki lensin diyaframını biraz daha kısabiliriz.

Lens üzerine ters lens örnekleri

Bu sefer milimetrik kağıt ile ölçüm yapıp işi hesaba boğmak istemedim. Doğrudan örnek fotoğraf çekimlerine geçeceğim. Büyütmeyi göz kararı kıyaslama ile değerlendireceğiz. Kıyaslama deyince her zamanki gibi Tamron 90mm ile 1:1 büyütme değerinde çekilmiş bir fotoğraf ile başlayalım.

Bahçeden aldığım bir gül yaprağı ve üzerindeki canlı yaprak biti konuğumuz olacak. Yaprak bitleri (aphid) 1:1 büyütme veren gerçek bir makro lensin bile tek başına altından kalkamayacağı boyutta küçük canlılar. Kadrajı doldurmak için 10X gibi mikroskobik büyütmelere ihtiyaç oluyor. Bakalım 1X’te nasıl görünüyorlar.

Detayları görmek için 1X oldukça yetersiz kaldı. Ama alan derinliği f11 ile gayet yerinde. Böceğin tamamını net olarak görebiliyoruz.

Pentax K 200mm f4

Tele lens olarak 200mm odak uzunluğuna sahip eski bir manual lens olan K 200’ü seçtim. Bu lens oldukça kompakt yapısı ile taşınabilirlik sorunu çıkarmadan kullanma imkan sağlayacak bir şekle sahip.

58mm filtre çapı olduğu için önce bunu 55mm’ye indiren bileziği takıp üzerine 55-49 ters bağlantı adaptörünü ekledim. Testte kullanacağım ters lensler Pentax SMC M 50mm ve Pentax SMC M 28mm her ikisi de 49mm filtre çaplarına sahip.

Pentax K 200mm üzerine ters Pentax M 28mm

K 200mm lensimizi en yakın mesafeye odaklayıp üzerine ters lensi de eklediğimizde kullanacağımız ekipman şöyle birşey oluyor. Biraz uzun ve hantal görünüyor. Fotoğrafta 50mm bağlı ama 28mm ile aynı boyutlara sahip ikisi de böyle görünüyor.

En yüksek büyütmeyi denemek istediğim için 28mm ile başladım. 7.5X civarı bir büyütme bekliyorum. Fazla yüksek bir değer, pek umudum yok ama sonuçları hemen görelim.

Büyütme çok yüksek ama tahmin ettiğim gibi sonuç çok kötü. 28mm’de en açık diyafram olan f2.8 bile köşe kararmasını engelleyemedi. Bunu biraz telafi etmek için f16’ya kıstığım 200mm hem buna rağmen kararmayı engelleyemedi hem de diffraction (kırınım)  yüzünden detayı iyice öldürdü. Fotoğrafımız suluboya gibi görünüyor. K 200 ile M 28 birlikte kullanılamıyor.

Pentax K 200mm üzerine ters Pentax M 50mm

SMC M 50mm lens hem f1.7 olması hem de 28mm’nin iki katı bir odak uzunluğuna sahip olması ile köşe kararması vermeyeceğini hissettiriyor. 200mm lensi de f11’de kullanırsak diffraction sebepli keskinlik kaybından daha az etkilenebiliriz.

Ne elde ediyoruz bakalım.

Büyütme 5X’e yakın olmalı. 28mm’ye göre daha iyi bir resim elde ettik. Focus stacking ile birlikte belki kullanılabilir birşeyler çıkabilir. Ama benim kabul edebileceğim bir kalite değil. Belki de K 200mm yeterince keskin bir lens değildir. Keskinliği ile ünlü Pentax K 135mm f2.5 ile deneyelim.

Pentax K 135mm üzerine ters Pentax M 50mm

K 135mm Raynox ile iyi geçinip bize güzel makrolar üretmişti. Ters 50mm ile benzer bir çalışma şekli işleyeceği için sanıyorum bunda da başarılı olacak.

Bu sefer makul bir büyütme oranı ve yine makul bir kaliteyi yakaladık gibi görünüyor. Yaprak bitimizin etrafında nefes aldıracak bir kadraj da oluşturabiliyoruz.

Büyütme 3X civarında gerçekleşti. Elde çekim yapıyorsak bu oranı aşmamalı. Yalnız doğal olarak alan derinliğimiz yeterli değil. Birkaç kare fazladan çekip net olmayan alanları bilgisayar ortamında tamamlamak gerekecek.

Sonuç

Örnek çekimlerde alan derinliğini biraz daha arttırmak adına diyaframı f11’ler düzeyinde tuttum. Büyütme seviyesine göre fazla kısık olduğu için detay kaybına yol açtı. Benzer sistemlerde köşe kararmasına dikkat ederek oradan kurtarabiliyorsak ana lenste f5.6 gibi değerlerde çalışıp focus stacking yapılırsa daha keskin fotoğraflar elde edilebilir.

Bu yazıya ters lens olarak dahil etmek istediğim bir lens daha vardı: Nikon El-Nikkor 50mm f2.8N. Pentax 50mm’den çok daha keskin görüntüler üreteceğine emindim. Fakat bu lenste kullandığım 40.5mm-49mm filtre çapı dönüştürücü ile  PK ters lens adaptörü birbirine sıkışmış. Elimi kesene kadar zorladıktan sonra vazgeçtim. Çin malı adaptörlerde iyi işçilik beklememek lazım. Bir başka zamana diyelim.

Kişisel fikrim çift lens tekniği tercih edilecek bir yöntem değil. En azından benim elimdeki lenslerle istediğim kaliteye yaklaşamıyorum. Mecbur kalınırsa denemesi zevkli ama tüp üzerine ters lens ile çekilmiş fotoğrafların kalitesine yaklaşamıyor. Siz en iyisi güzel bir uzatma tüpü seti edinmeye bakın 🙂 Ve ters lens kullanımı yazısından okumaya devam edin.